Czym się różni eksperyza od publicystyki? Tym, że autor nie stara się przekonać czytelnika do żadnej z tez, a jedynie prezentuje je w sposób możliwie bezstronny. Ministerstwo Gospodarki opublikowało właśnie bardzo ciekawe dokumenty stanowiące część konsultacji społecznych Programu Polskiej Energetyki Jądrowej. Wśród nich Prognozę PPEJ, która jest wszechstronną oceną wpływu PPEJ na energetykę, środowisko itd.
Jest tam fragment poświęcony zagrożeniom sejsmicznym. Autorzy pisali go zapewne po Fukushimie, bo poświęcili mu sporo pracy. Analizując wstrząsy sejsmiczne na terenie Polski piszą tak:
Do ostatnich szeroko komentowanych zdarzeń należały także wstrząsy z epicentrum w okolicach Bałtijska na Półwyspie Sambia (Obwód Kaliningradzki) 21 września 2004 r. Prawdopodobnie były to najsilniejsze wstrząsy w tym regionie w ciągu ostatniego tysiąca lat.
Potem następuje jednak taka kontra, która prawdopodobnie na Wikipedii zostałaby wkrótce wykasowana (WP:WER). Albo piszemy ekspertyzę, albo polemikę:
Należy jednak stanowczo podkreślić, że zjawiska te nie przybierają takich rozmiarów, jak na obszarach aktywnych sejsmicznie, a źródłem wstrząsów jest przede wszystkim działalność kopalń. W skali światowej, jak również na tle Europy, są to zjawiska niewielkie.
Tym bardziej, że wszystkie niezbędne – i przy tym konkretne – informacje zawiera przecież kolejny akapit:
Szczegółowa analiza danych rejestrowanych przez specjalne stacje pomiarowe wstrząsów wykazała, że od 1964 r. w Polsce nie zanotowano żadnego trzęsienia ziemi silnego, dużego, ani wielkiego.
Żeby było jasne, nie czepiam się raportu jako takiego. Lektura jest ciekawa, zawiera dużo faktów z różnych dziedzin. Autorzy generalnie nie uprawiają publicystyki. Tekst byłby na pewno czytelniejszy, gdyby rozdzielono wyraźnie części o charakterze popularnonaukowym i informacyjnym od części analitycznych. Np. zamiast opisywać ogólnie historię ruchów sejsmicznych w Polsce lepiej byłoby zapewne napisać jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia wstrząsów o określonej sile w planowanych lokalizacjach.
Warto też zapoznać się z komentarzami strony społecznej, które nie są podlinkowane na stronie z projektami tylko osobno.
Na koniec chciałbym pochwalić MG za stosowanie się do swoich własnych wytycznych w zakresie prowadzenia procesu legislacyjnego. Tabelka ze zgłoszonymi uwagami to jeden z elementów zapewniających transparentność i kompletność oceny.
Zwłaszcza, że zawiera opinie całkowicie sprzeczne — co nie dziwi, bo jedni po prostu chcą PPEJ, a drudzy po prostu go nie chcą, niezależnie od raportów, analiz itd (widać to w komentarzach). Dla ustawodawcy jest to spore wyzwanie, zwłaszcza jeśli chciałby kontynuować pracę z zachowaniem zasad rzetelnej legislacji.